Inflacja to już nowa rzeczywistość. Jak wpłynęła na zachowania zakupowe?
Wydajemy coraz więcej, nabywamy coraz mniej
To, czy inflacja jest odczuwalna dla „statystycznego Kowalskiego”, od dawna nie ulega już wątpliwości. Dynamicznie rosnące ceny żywności, usług, mediów czy paliwa, które obserwujemy od ponad roku, odbiły się mocno na grubości portfela Polaków, co wpłynęło w zdecydowany sposób na zakupy.
Jak pokazuje analiza PAYBACK Polska, oparta na danych sprzedażowych wybranych partnerów Programu, na codzienne zakupy wydajemy więcej – ponieważ produkty są coraz droższe.
W ciągu ostatnich lat codzienne zakupy robiliśmy z niemal taką samą częstotliwością. Do zeszłego roku pojedyncze wyjście do sklepu wiązało się z podobnym obciążeniem dla portfela. W 2023 roku średnia wartość zakupów wzrosła o 13% vs 2022 r..
Dane wskazują, że stawiamy na produkty pierwszej potrzeby: liczba produktów w koszyku przeciętnego Kowalskiego maleje – i to od 2022 roku. Polacy oszczędności szukają zatem, odmawiając sobie wybranych produktów. Jak pokazuje badanie PAYBACK Opinion Poll z sierpnia 2022 roku, już po pierwszych inflacyjnych miesiącach aż 36% ankietowanych przyznało, że stara się oszczędzać na zakupach spożywczych. Ale to nie wszystko. Konsumenci także zdecydowanie częściej rezygnowali z dóbr związanych z rozrywką.
Dążenie do oszczędności potwierdzają dane ze sklepów on-line, w których rośnie sprzedaż suchej żywności, leków dostępnych bez recepty oraz produktów z oferty pozaspożywczej (np. chemia gospodarcza). Maleje za to liczba zakupów dóbr związanych z rozrywką, jak zabawki i książki.
Marka schodzi na dalszy plan
W przeprowadzonym w sierpniu 2022 badaniu PAYBACK Opinion Poll zapytaliśmy respondentów o to, na jakie aspekty związane z zakupem danego produktu przestali zwracać uwagę w związku z inflacją. Wyniki ankiety pokazują, że w poszukiwaniu oszczędności jesteśmy w stanie zmienić nasze preferencje i przyzwyczajenia zakupowe.
Aż 17% badanych zadeklarowało, że mniejszą wagę przykłada do jakości kupowanych produktów. Porównywalna grupa przestaje zwracać tak dużą uwagę na wygląd, związany poniekąd z jakością. Dane pokazują także, że w nowej, inflacyjnej rzeczywistości aż 46% osób deklaruje, że marka produktu schodzi na dalszy plan. Polacy coraz częściej sięgają po produkty marek własnych. Zgodnie z danymi GfK Polonia, procentowy wzrost sprzedaży marek własnych rok do roku przyjmuje wartości dwucyfrowe, a dla całości rynku udział sprzedaży tych produktów wzrósł do 21,3% w 2022 roku. Szacuje się, że penetracja rynku gospodarstw domowych w Polsce w przypadku marek własnych wynosi już 100%.
Warto też wspomnieć, że dla 28% znaczenie przestaje mieć lokalizacja. Jeżeli możemy zapłacić mniej, jesteśmy gotowi jechać do dalszego sklepu czy salonu usługowego.
Konsekwencje inflacji a budowanie lojalności konsumentów
Dla firm, którym zależy na budowaniu lojalności klientów, inflacja to dodatkowe trudne wyzwanie. Konsumenci w swoich wyborach kierują się bardzo racjonalnymi przesłankami. Rosnące z miesiąca na miesiąc ceny zmuszają ich do rezygnacji z dotychczasowych przyzwyczajeń czy zakupów związanych z szeroko pojętym stylem życia. Podczas gdy do tej pory w lojalizacji klientów ważną rolę odgrywały czynniki takie jak jakość produktu i doświadczenia zakupowego, dziś coraz większe znaczenie zaczyna mieć również neutralizowanie poczucia rosnących kosztów i ograniczeń dla konsumenta, które z nich wynikają. W tych warunkach dodatkowa, wymierna korzyść dla klienta wynikająca z uczestnictwa w programie lojalnościowym staje się tym czynnikiem, który efektywnie buduje jego przywiązanie do danej marki.
